Steeds vaker vallen vleermuizen – vaak ongemerkt – ten prooi aan isolerende maatregelen. Spouwmuren worden massaal gevuld met plakkerige piepschuimachtige bolletjes, daken met isolerende platen en kieren afgedicht met purschuim. Precies die plekken vormen de ideale verblijfplaats voor vleermuizen.
In Nederland zijn de buitenwanden van veel woningen opgebouwd als spouwmuur. Een spouwmuur bestaat uit twee muren met daartussen een luchtspouw met een breedte van 5,5 à 6 cm. Bij daken is er een soortgelijke ruimte tussen de dakpannen en de dakbetimmering.
Weetje
Een woning die gebouwd is tussen 1920 en 1975 heeft hoogstwaarschijnlijk een spouwmuur. Hetzelfde geldt voor woningen met een bouwjaar na 1975, alleen dan is de kans groot dat daar al spouwmuurisolatie aangebracht is. Dit is zeker het geval bij woningen niet gebouwd zijn na 1987.
Na-isoleren is een van de meest kosteneffectieve energiebesparende maatregelen bij bestaande woningen. Dit doet men door het aanbrengen van isolatieplaten of het inspuiten van isolatiemateriaal. Bij inspuiten wordt, via in de buitenmuur geboorde gaten, isolatiemateriaal de spouw ingeblazen. Om de klimaatdoelstellingen te halen, streeft Nederland ernaar om vanaf 2021 het aantal jaarlijks te isoleren woningen op te schalen naar 200.000 per jaar in 2030 (bron: Rijksoverheid).
Weetje
Soorten, zoals de gewone dwergvleermuis, ruige dwergvleermuis, laatvlieger, gewone grootoorvleermuis, tweekleurige vleermuis en meervleermuis zijn zogenaamde gebouwbewonende soorten. Overdag verblijven zij het liefst in het gebouw, zoals in de spouwmuren en onder de daken. Vleermuizen slapen overdag en reageren niet snel op dreigende werkzaamheden. Bij na-isolatie van de spouw of het dak kunnen de op dat moment aanwezige dieren levend worden begraven of ingesloten of raken ernstig verkleefd door de lijmstoffen.
Weetje
De verblijfplaatsen gaan door na-isolatie op grote schaal verloren. Eerst lokaal, en later ook landelijk, treedt dit sterk negatieve effect voor vleermuizen op. Dit geldt niet alleen voor de kwetsbare soorten, als de meervleermuis of de laatvlieger, maar ook voor de algemeen voorkomende gewone dwergvleermuis.
Een vleermuisvrouwtje krijgt één jong per jaar. Wanneer kraamgroepen of grote groepen overwinterende dieren gedood worden, duurt het een decennia voordat herstel op kan treden. Omdat vleermuizen wettelijk beschermd zijn, bent u verplicht om bij na-isolatie geen schade aan deze dieren toe te brengen. De aanwezigheid van vleermuizen in een spouwmuur of dak is echter niet altijd direct zichtbaar. Hoe kun je dan toch vleermuisvriendelijk werken?
- Vraag bij uw gemeente na of er belangrijke verblijfplaatsen van vleermuizen in uw directe omgeving bekend zijn. Steeds meer gemeentes hebben een gemeentebreed beeld van de verblijfplaatsen van vleermuizen of werken daaraan.
- Vraag aan uw gemeente of zij u kunnen helpen om vleermuisvriendelijk te werken.
- Vraag aan de partij die voor u na-isoleert om dit vleermuisvriendelijk te doen.
Tip
Ziet u kleine keuteltjes langs buitenmuren of op het terras, op vensterbanken, op ramen of op de zolder onder kieren in het dak? Dan kunnen dat vleermuiskeuteltjes zijn, afkomstig van (periodiek) in het gebouw verblijvende vleermuizen. Vleermuiskeuteltjes hebben ongeveer het formaat van hagelslag en vallen tussen je vingers als stof uit elkaar.
Als er verblijfplaatsen van vleermuizen in de te na-isoleren woning aanwezig zijn dan moet dit verlies gecompenseerd worden. Uitgangspunt is het aanbieden van duurzame ingebouwde voorzieningen aan ten minste één zijde van het gebouw. Ook als er geen vleermuizen verblijven, is het bij na-isolatie of renovatie plaatsen van één of meerdere (inbouw)vleermuiskasten gunstig voor de bescherming van vleermuizen.
Vleermuiskast plaatsen? Doe dit op de juiste manier
- Hang de kast in de luwte op aan een stevige boom of aan een gebouw.
- Plaats de kast met de voorzijde naar het zonlicht, het zuiden of zuidwesten. Vleermuizen zijn echte warmteliefhebbers.
- Hang de kast op een rustige plek met weinig verstoring op, minimaal 3 meter hoog.
- Zorg voor een vrije aanvliegroute: geen takken of bladeren voor de invliegopening of direct onder de kast.
- Een vleermuiskast kunt u het hele jaar door ophangen, maar het liefst voor het voorjaar.
- Hang meerdere kasten op in uw tuin. Zo vergroot u het aanbod aan zomerverblijfplaatsen.
Meer informatie
Meer informatie over maatregelen over en het behoud van vleermuizen vindt u op www.zoogdiervereniging.nl/wnb/sloop-bouw-en-renovatie
Informatieve folders over vleermuizen kunt u gratis downloaden via www.zoogdiervereniging.nl/winkel
